“F” ႏွင့္ စသည့္စကားလံုး - ဘာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဖယ္ဒရယ္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားက အေရးပါ

ယခုဆိုလ်င္ စစ္မွန္ေသာဖယ္ဒရယ္စနစ္ တည္ေဆာက္မည္ဟူေသာ ကတိက၀တ္ျဖင့္ NLD မွ ေရြးေကာက္ ပြဲတြင္အႏိုင္ရခဲ့သည္မွာ ၃ႏွစ္ခန္႔ရွိၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ေပမယ့္ အနည္းငယ္သာေျပာင္းလဲခဲ့ပါသည္။ တိုင္းျပည္၏ ေနရာအႏွံ႔အျပားသည္ ပဋိပကၡဒဏ္ခံေနရဆဲျဖစ္ၿပီး၊ တဖက္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ျပသာနာ အက်ပ္အတည္းက ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အာရံုေျပာင္းလႊဲေစခဲ့သည္။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ဖယ္ဒရယ္စနစ္အေပၚ သေဘာတူညီမႈရယူျခင္းသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည့္ ပဋိပကၡမ်ား ခ်ဳပ္ျငိမ္းရန္ ႏွင့္ ဘံုတူညီေသာ အမွတ္အသားတစ္ခုတည္ေဆာက္ကာ အားလံုး ပါ၀င္မႈရွိၿပီး ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းမ်ားအေပၚ အေျချပဳထားသည့္ တိုင္းျပည္တစ္ခုျဖစ္ေပၚလာရန္ အဓိက က်ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္ ဖယ္ဒရယ္အေပၚ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အလြန္အေရးပါ ပါသလဲ?

ယခုေဆာင္းပါးသည္ ထိုေမးခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆက္စပ္စဥ္းစားအေျဖရွာႏိုင္ရန္ စတင္မႈတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ဤေဆာင္းပါးတြဲတြင္ ဖယ္ဒရယ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေထာက္ခံသည့္သေဘာ ႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည့္ သေဘာ စသည့္ ရႈေထာင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ေဆြးေႏြးသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ အာဏာႏွင့္အခြန္ဘဏၭာခြဲေ၀ျခင္း မွစၿပီး တိုင္းႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသမ်ား၏ နယ္နမိတ္ႏွင့္အေရအတြက္ စသည့္ အေျဖရွာရမည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားလည္း ပါ၀င္ပါမည္။

ယခုေဆာင္းပါးမွတဆင့္ ဖယ္ဒရယ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ‘သတင္းအခ်က္အလက္ေပးကာ ေဆြးေႏြးျခင္း မျပဳလုပ္မွီ ႏွင့္ ျပဳလုပ္ၿပီး လူထုသေဘာထားစစ္တမ္းေကာက္ယူျခင္း (deliberative polling)’ ၏ရလဒ္မ်ားကို ေဖာ္ျပသြားမည္ျဖစ္သည္။ ထိုရလဒ္မ်ားတြင္ ဖယ္ဒရယ္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ရႈေထာင့္ အမ်ိဳးမ်ဳိး၊ ဖယ္ဒရယ္အား ဒီဇိုင္းေဖာ္မည့္ ပံုစံစသည္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ (အခ်ိဳ႕က သိပ္မထူးဆန္းေသာ္လည္း) အံၾသဖြယ္ရာေကာင္းသည့္ ရလဒ္မ်ား ပါ၀င္ပါသည္။

က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ဆိုရလ်င္ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ဆိုသည္မွာ အစိုးရယႏၱယား အဆင့္ဆင့္ၾကားတြင္ အာဏာမ်ား ခြဲေ၀ျခင္း၊ မွ်ေ၀ျခင္းကိုဆိုလိုသည္။ ဥပမာဆိုရေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒတြင္ အစိုးရကို အဆင့္သံုးဆင့္အေနျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္ - ဗဟိုအစိုးရ (သို႔) ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၊ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းအစိုးရမ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသအစိုးရမ်ား ပါ၀င္သည္။

အေျခခံဥပေဒတြင္ပင္လ်င္ အစိုးရအဆင့္ဆင့္တြင္ရွိသည့္ အာဏာအတိုင္းအတာကိုေဖာ္ျပထားသည္။ ဥပမာ - ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းအစိုးရမ်ားအေနျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ၿမိဳ႕ ျပ ႏွင့္ အိမ္ယာစီမံကိန္းစသည္တို႔ ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒျပဌာန္းျခင္း၊ စီမံခန္႕ခြဲျခင္း ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။ ထိုအဆင့္တြင္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳမည့္ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရွိၿပီး ေဒသႏၱရအစိုးရလည္းရွိပါသည္။

ထိုသို႔ဆိုလ်င္ အဘယ္ေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားအေနျဖင့္ ဖယ္ဒရယ္ရရွိရန္ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနရေသးပါသလဲ?

ထင္ရွားေသာ ပညာရွင္တစ္ေယာက္အဆိုျပဳခဲ့သည္မွာ အစိုးရယႏၱရားအဆင့္တစ္ခုသည္ အနည္းဆံုး က႑တစ္ခုတြင္ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္အျပည့္ခ်ႏုိင္မွသာလ်င္ ဖယ္ဒရယ္ရွိသည္ဟုေျပာခဲ့ပါသည္။ တျခား စကားလံုးမ်ားျဖင့္ဆိုရေသာ္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္သည့္ အစိုးရအဆင့္၏ သေဘာတူညီမႈမပါဘဲ အာဏာကို ရုတ္သိမ္းျခင္း၊ ေျပာင္းလဲျခင္း၊ အထက္အာဏာကိုသံုး၍ ပယ္ခ်ျခင္းမလုပ္ႏုိင္ျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဗဟိုအစိုးရအေနျဖင့္ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေရးကိစၥမ်ားကို ၾကား၀င္ႏိုင္၍ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားကိုလည္း ခန္႔ထားႏိုင္သည္။ ၄င္းသည္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လားလားမ ွ် မဆိုင္ပါ။

ဖယ္ဒရယ္ရရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈသည္ သမိုင္းေၾကာင္းရွည္ေသာခရီးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ (ထိုစဥ္က ဗမာ) ႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးမရခင္က ဗမာ၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ရွမ္း စသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို သေဘာတူလက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ပါသည္။ ၄င္းစာခ်ဳပ္တြင္ နယ္တြင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရာခိုင္ႏႈန္း အျပည့္ေပးထားပါသည္။ သို႔ေပမယ့္ ယခုအခ်က္ကို တခါမွ်ေသခ်ာလက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းမရွိပါ။

ဖယ္ဒရယ္အား ခြဲထြက္ေရးႏွင့္ ညီမွ်ျခင္း ခ်ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဆန္႔က်င္တားျဖစ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္မွ ၄င္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ားကိုတားျမစ္ခဲ့ၿပီး အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ ပံ့ပိုးထားေသာ အေျခခံဥပေဒျပဌာန္းကာ ခြဲထြက္ျခင္းမျပဳရန္ကန္႔သတ္ထားခဲ့ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဖယ္ဒရယ္မူအတိုင္း အေျခခံဥပေဒျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသို႔သြားႏုိင္ရန္ လမ္းေၾကာင္းေပၚခဲ့့ ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ တစ္ျဖစ္လည္း ၂၁ရာစု ပင္လံုညီလာခံအေနျဖင့္ ေတြ႕ဆံု ခဲ့သည္မွာ ၃ႀကိမ္ရွိၿပီး စစ္မွန္ေသာ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ဖို႔ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းအခ်ိဳ႕ကို သေဘာတူညီႏုိင္ခဲ့ပါသည္။

အခုတေလာတြင္ပင္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ သံုးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးမည့္ အစည္းအေ၀းသတင္းေၾကာင့္ F စကားလံုးက လူတိုင္းပါးစပ္ဖ်ားမွာ ျပန္ေရာက္ေနပါသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္၊ အစိုးရ၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ပို၍ အျငင္းပြားဖြယ္ျဖစ္ေနေသာ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ား (မခြဲထြက္ေရး အပါအ၀င္) အေပၚ သေဘာတူညီမႈယူႏုိင္ရန္ ခ်ဥ္းကပ္မည့္နည္းလမ္းအေပၚသေဘာတူညီမႈယူႏုိင္ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ လုပ္စရာအမ်ားႀကီးရွိေနပါသးသည္။

အကယ္၍ ဖယ္ဒရယ္သည္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေတာင္းဆိုေနခဲ့သည့္ လြတ္လပ္စြာ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို ေပးႏုိင္မည္ဆိုပါက ပဋိပကၡမ်ားခ်ဳပ္ၿငိမ္းႏုိင္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား ေတာင့္တေနသည့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး စသည္တို႔ ကို ေဆာင္ၾကဥ္းေပးနိုင္မည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။

It has now been three years since the election of the National League for Democracy, with its commitment to establish ‘genuine federalism’, but little has changed. Conflict is ongoing in some parts of the country, while the crisis in Rakhine State has shifted the attention of political and military leaders alike.

Yet an agreement on federalism remains the key to resolving longstanding conflicts and to establishing a shared identity by which a more inclusive and democratic union can be built.

But why is a discussion about federalism so important for Myanmar?

This post is the first in a series that aims to grapple with that question. The series will look at some of the key arguments for and against federalism in Myanmar, as well as the issues that need to be resolved, from the distribution of powers and revenue, through to the numbers and boundaries of states, regions and self-administered areas.

We will also share some of the results of our recent ‘deliberative polling’ on federalism in Myanmar, which revealed some surprising (and some not so surprising) perspectives on federalism and key design issues.

Broadly speaking, federalism describes a system where powers are divided or shared between more than one level of government. For example, the Myanmar constitution specifies three levels of government – the central government, or Union; the states and regions; and the self-administered zones.

The 2008 constitution lists the powers that each level has. For example, states and regions have the power to makes laws and administer programs relating to agriculture, or town and housing development. They have their own elected representatives and their own executive government.

But if this is the case, why are ethnic armed groups still fighting for federalism?

One esteemed scholar argues that federalism only exists if each level of government has the final say in at least one area. In other words, powers cannot be removed, altered or overruled without the agreement of each affected government.

In Myanmar, the Union level government can still intervene in the affairs of the state and region governments, and select and appoint those governments’ chief ministers. And that is to say nothing of democracy.

The claims for federalism have a long history. Before Myanmar (then Burma) became independent in 1948, the Panglong Agreement - between Aung San, representing the Bamar, and representatives of the Chin, Kachin and Shan - provided for ‘full autonomy in internal administration’. But it was never properly implemented.

Federalism was resisted because it was equated with secession. The military banned discussion of it and produced constitutions guided by basic principles that sought to ensure ‘non-disintegration’. Finally, dialogue towards federal constitutional reform has got underway. The Union Peace Dialogues – also known as the 21st Century Panglong Conference – have so far met three times and agreed some key principles for the establishment of a genuine federal union.

Indeed, the F word is on everyone’s lips this week due to the recent tripartite meeting in Naypyidaw. The military, government and ethnic armed groups agreed on an approach to resolving some of the more contentious principles, including the issue of (non)secession.

But much more remains to be done.

If federalism really can provide the kind of autonomy that has long been sought by the ethnic nationalities, it may resolve conflict and help bring peace, democracy and development, consistent with the aspirations of so many living in Myanmar.

Image credited to DVB, http://www.dvb.no/n…/how-build-bottom-up-federal-union/68725