Language matters in development
ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးနယ္ပယ္မွာ ဘာသာစကားေတြရဲ႕အေရးပါမႈက အရမ္းအေရးႀကီးတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ အခုလည္း အဲ့ဒါနဲ႔ဆက္စပ္ေတြးမိတာေလးေနာက္တစ္ခု ထပ္တင္ျပပါရေစ ...
တစ္ေန႔ မိတ္ေဆြ M&E သမားေတြနဲ႔ေတြ႕တုန္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ M&E နယ္ပယ္မွာ လက္ေတြ႕လုပ္ေနတဲ့ ပညာရွင္ေတြၾကားမွာ စာရင္းအင္းပညာ (statistics) ကၽြမ္းက်င္တဲ့သူေတြ နည္းပါးတဲ့အေၾကာင္း၊ ကၽြမ္းေပမယ့္လည္း အသုံးမခ်ေနတဲ့သူေတြလည္းရိွတဲ့အေၾကာင္းေျပာမိရာကေန မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က ေျပာတယ္။ သူ႕မွာ Statistics အေတာ္ေလးကိုကၽြမ္းက်င္တဲ့သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ရွိတယ္တဲ့။
ဒါေပမယ့္ သူ႕ရဲ႕အခက္အခဲကေတာ့ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားမွာ အားနည္းလြန္းတာပဲတဲ့။ အဲ့ေတာ့ ခုေခတမ္ ွာ နယ္ပယ္က႑အေတာ္မ်ားမ်ားမွာအလုပ္ရဖုိ႔ မလြယ္ဘူးျဖစ္ေနတာေပါ့။
သူ႕ပညာေတြ ႏွေျမာစရာ ေကာင္းလြန္းတယ္လုိ႔ မိတ္ေဆြကေကာက္ခ်က္ခ်တယ္။ ဘာလု႔ိလဲဆိုေတာ့ သူက သူတတ္တဲ့ပညာကို တျခားသူေတြကုိမိခင္ဘာသာစကားနဲ႔ျပန္သင္ေပးႏိုင္ေပမယ္႔ ဘာသာစကားအားနည္းခ်က္ေႀကာင္႔ အလုပ္ ေလ်ာက္ရာမွာအျခားသူေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္အခြင္႔အလမ္းနည္းေနတယ္။ ရခဲ႔ရင္လည္းသူ႔ေလာက္နည္းပညာပိုင္း မကြ်မ္းက်င္ေပမယ္႔ ဘာသာစကားနဲ႔ေကာင္းေကာင္းေျပာဆိုေရးသားႏုိင္တဲ႕ တျခားလူေအာက္မွာဘဲ ေရာက္ေနေလ႔ရွိတယ္။ ဒါကဘာသာစကားေႀကာင္႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ပညာရပဆ္ ိုင္ရာ လက္ေတြ႕ အသုုံးခ်ႏိုင္မႈနဲ႔ အလုပ္အကုိုင္အခြင္႔အလမ္းေပၚ သက္ေရာက္ေနမႈတစ္ခပု ဲရိွပါေသးတယ္။
ေနာက္ ... အဖြဲ႕အစည္းအဆင့္ဆုိပါေတာ့။
အရမ္းႀကီးမက်ယ္ျပန္႔သြားေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တ႔ုိ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြကုိပဲေျပာၾကည့္ရေအာင္။ တပုိင္တႏုိင္ပရဟိတမဟုတ္ဘဲ မွတ္ပံုတင္ၿပီးေတာ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ရပ္တည္ၿပီး အျခားအဖြဲ႕၊ အလွဴရွင္ဆီကေန ရန္ပုံေငြေတာင္းခံၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ရန္ပံုေငြေလွ်ာက္လႊာတင္တာကအစ၊ စီမံကိန္းျပင္ဆင္ ေရးဆြဲတာ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္တာ၊ ျပန္လည္သံုးသပ္တာ၊ အစီရင္ခံစာေပးပိ႔ုတာစတဲ့စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ အားလုံးလိုလုိမွာ အနည္းနဲ့အမ်ားဆုိသလိုမိခင္ဘာသာစကားမဟုတ္တဲ့ဘာသာစကားနဲ႔ ေရးသားၾကရတယ္။ အဂၤလိပ္စာအားနည္းတဲ့၊ တတ္ကၽြမ္းတဲ့ဝန္ထမ္း နည္းပါးတဲ့အဖြဲ႕ေတြဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲလုပ္ကုိင္ႏိုင္ပါေစ အျခားအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ယွဥ္ၿပိဳင္ၿပီး ရန္ပုံေငြေလွ်ာက္ထားဖိ႔ု အခက္အခဲေတြရပိွ ါတယ္။ လက္ေတြ႕ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို ထင္သာျမင္သာေအာင္ေရးသားဖို႔လိုလာၿပီကိုး။ အစီရင္ခံစာတင္ျပရာမွာလည္း ေအာင္ျမင္မႈေတြ၊ အခက္အခဲေတြကုိ က်စ္က်စ္လ်စ္လ်စ္နဲ႔ျမင္သာေအာင္ေရးသားဖို႔ လုိျပန္တယ္။
အဲ့ဒီအခက္အခဲေတြကုိ မေက်ာ္လႊားႏိုင္ေသးတဲ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႕အစည္းေတြအမ်ားႀကီးရွိေနပါေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕အလွဴရွင္ေတြ၊ တဆင့္ခံအလွဴရွင္ေတြက လိုက္ေလ်ာ ညီေထြျဖစ္ေအာင္ ဘာသာစကားကုိမတင္းက်ပ္ဘဲ ျမန္မာလိုေရးထားတဲ့အစီရင္ခံစာေတြကိုလက္ခံၿပီး အထက္အဆင့္ေရာက္မွ ဘာသာျပန္တာမ်ိဳး ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ေပါ့ေပါ့ စဥ္းစားေပးတတ္ၾကေပမယ့္ အမ်ားအားျဖင႔္ေတာ့ မဟုတ္ႀကပါဘူး။ ဒါေတြကိုတစ္ထိုင္တည္းေတာ့ ေျဖရွင္းလမိ႔ု ရဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေတြကိုေျဖရွင္းဖ႔ိုႀကိဳးစားတဲ့အေနနဲ႕ တခ်ိဳ႕ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ဝန္ထမ္းေတြအတြက္ သင္တန္း ေတြေပးတဲ့အခါ ဘာသာစကားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေရး၊အေျပာသင္တန္းေတြပါ ေပးတတ္ၾကတာကို ေတြ႕ဖူးပါတယ္။
အခ်ိဳ႔ေသာလူထုုနဲ႔နီးစပ္တဲ႔ႏိုုင္ငံတစ္ကာအဖြဲ႔ေတြမွာ ႏုုိင္ငံတကာကလာတဲ႔ဝန္ထမ္းေတြ ကိုုယ္တိုင္ ျမန္မာစာေလ႔လာတာေတြလဲရိွႀကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္အဲ့လိုလုပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြ လူေတြအရမ္းကိုနည္းပါတယ္။ ဒီေတာ႔ဒီလုိအခက္အခဲကို တျခားဘယ္လိုနည္းေတြနဲ႕ ေျဖရွင္းႏုိင္ဦးမလဲဆိုတာ ေဆြးေႏြးေပးၾကပါဦး။
by Pyae Phyo Maung