Violence against women: a threatening development problem?

အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚအၾကမ္းဖက္မႈ သို႔မဟုတ္ ျခိမ္းေျခာက္လာေသာဖြ႔ံျဖိဳးေရးျပႆနာ

ေရးသူ - ျငိမ္းဇာနည္နိုင္

ကြ်န္ေတာ္တို႔နိုင္ငံမွာ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး စိုးရိမ္စရာအေျခအေန အင္မတန္ရွိပါတယ္။ လုယက္မႈ၊ လူသတ္မႈ ကစလို႔႔ မုဒိန္းမႈေတြ ေန႔စဥ္လိုလိုသတင္းေတြ၊ မီဒီယာေတြမွာေတြ႔ေနရပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ဆိုးရြားအလာဆံုးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအၾကမ္းဖက္ခံရမႈေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ေတာ္လို ျမိဳ႔ၾကီးျပၾကီးရဲ႔အမ်ားသြားလာရာ ဘတ္စကားေတြ၊ တကၠစီေတြ၊ ကုန္တိုက္ၾကီးေတြေပၚမွာေတာင္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အနိုင္က်င့္မႈေတြ၊ အျမတ္ထုတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတာ ေန႔စဥ္နဲ႔အမ်ွကြ်န္ေတာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ အျမဲၾကားေနရပါတယ္။ အင္မတန္ထိတ္လန္႔စရာေကာင္းတာကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြပါ အၾကမ္းဖက္ခံရမႈကိစၥ ခပ္စိပ္စိပ္ေတြ႔လာရတာပဲျဖစ္ပါတယ္္။ ဒါဟာ ျခိမ္းေျခာက္လာတဲ့ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးျပႆနာတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြဟာ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြလို႔ေျပာရင္ ေက်းလက္ကိုပဲ အာရံုစို္က္ျပီး ျမိဳ႔ျပကိုေမ့ေလ်ာေလ့့ၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ အမ်ိဳးသမီးအၾကမ္းဖက္မႈကိစၥရပ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ကြန္ယက္ေတြရဲ႔ လုပ္ငန္းလို႔သာ သတ္မွတ္ၾကျပီး မိမိလုပ္ေဆာင္ရာ စီမံကိန္းက႑ေတြမွာပဲ အာရံုစိုက္တာေတြ႔ရပါတယ္။ ဖြ႔ံျဖိိဳးေရးစီမံကိ္န္းေတြဟာ ကိန္းဂဏန္းနဲ႔ ထင္သာျမင္သာတဲ့ လုပ္ငန္းေတြေပၚမွာသာ အာရံုက်ျပီး သိမ္ေမြ႔နက္နဲတဲ့ က်ား၊မအေျချပဳ အၾကမ္းဖက္မႈလို ကိစၥရပ္ေတြအတြက္ အေလးေပးမႈ အားနည္းပါတယ္။ ဒီကေန႔ ဗံုးေဖာက္လိုက္သလို မ်ားျပားလာတဲ့ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ မေတာ္တဆမႈေတာ့ မဟုတ္တာေသခ်ာပါတယ္။ ဒါဟာ အစိုးရနဲ႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အေထာက္အပံ႔ေပးသူအလွဴရွင္မ်ားအားလံုးအတြက္ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လက္ရွိအတိုင္းပဲေဆာင္ရြက္ေနလို႔ မရနိုင္ေတာ့ပါဘူး။

ျပႆနာရဲ႔ အတိမ္အနက္ က်ယ္ျပန္႔လာမႈေပၚအေျခခံျပီး ေျပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုလာတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္စဥ္းစားမိတဲ့ အခ်က္ (၃)ခ်က္ကိုတင္ျပလိုပါတယ္။

၁။ က်ား၊မေရးရာက႑ အျမဲထည္႔သြင္းစဥ္းစားျခင္း (Mainstreaming) - ဘယ္ဖြ႔ံျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းပဲလုပ္လုပ္ နို္င္ငံေရး၊ လူမႈစီးပြားနဲ႔ ေခတ္အလိုက္ေပၚထြက္လာတဲ့ ျပႆနာေတြကိုထိမိဖို႔ (Sensitivity) အေရးၾကီးပါတယ္။ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ “ဂ်င္ဒါပါရမယ္ေနာ္” ဆိုတဲ့စကားဟာ ဓာတ္ျပားေဟာင္းၾကီးလိုပါပဲ။ တစ္ကယ္တမ္း အေလးအနက္ လုပ္ေဆာင္တာ အားနည္းေနပါတယ္။ ဥပမာ - အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚအၾကမ္းဖက္မႈေတြ မ်ားျပားတဲ့ေဒသမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးစီမံကိန္းတစ္ခု လုပ္တယ္ဆိုပါစို႔။ စီမံကိန္း၀န္ထမ္းပဲျဖစ္ျဖစ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့သူေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီလိုကိစၥရပ္ေတြ မ်က္ျမင္ၾကံဳလာရင္ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ တို႔နဲ႔မဆုိင္ဘူးဆိုျပီး လ်စ္လ်ဴရႈေနၾကမလား။ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးစီမံကိန္းေရးဆဲြအေကာင္အထည္ေဖာ္တိုင္း ဒါေတြကိုထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါမယ္။

၁။ သုေတသတနနဲ႔ တီထြင္ဆန္းသစ္ျခင္း (Research & Innovation) - အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚအၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ပတ္သက္ျပီး သုေတသနေတြမရွိဘူးမဟုတ္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အေၾကာင္းတရားမ်ား၊ မူ၀ါဒလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား (causes and policy recommendations) ေတြကို အေလးေပးတာ တစ္ခ်ိဳ႔ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပႆနာေတြရဲ႔ျဖစ္ပြားေနတဲ့ သြင္ျပင္၊ လကၡဏာ နဲ့ ေသာ့ခ်က္မ်ား (Pattern and tipping points) ကို ေလ့လာျခင္းမ်ိဳးေတြ ပိုမိုေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေဒသအလုိက္မတူညီတဲ့ ပံုစံေတြကို သိရွိျခင္းက မတူထူးျခားျပီး ကိုက္ညီတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားေဖာ္ေဆာင္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ေကာင္းမြန္တဲ့အေလ့အက်င့္မ်ားကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္ေဆာင္ရြက္နိုင္ဖို႔ိုလိုပါမယ္- ဥပမာ အမ်ိဳးသမီးအၾကမ္းဖက္မႈကိုဆန္႔က်င္တဲ့ တကၠစီဆရာ သို႔မဟုတ္ ဘတ္စကားစပယ္ယာတို႔အေၾကာင္းေပါ့။

၃။ ဇာတ္ေကာင္မ်ိဳးစံုပါ၀င္ေစျခင္း (Bringing different actors) - အမ်ိဳးသမီးအၾကမ္းဖက္မႈလို႔ေျပာရင္ အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔ေတြပဲ ဆိုင္တဲ့ကိစၥလို သတ္မွတ္တာမ်ိဳး အဆံုးသတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ အျခားက႑မ်ားမွာ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ နည္လမး္နဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္မႈေတြကို အမ်ိဳးသမီးအၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အသံုးျပဳနိုင္တာေတြရွိမွာျဖစ္လို႔ ဖြ႔ံျဖိဳးေရးအဖြဲ႔မ်ား၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးတဲ့ အခင္းအက်င္းမ်ိဳးေတြလိုပါတယ္။ ဥပမာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ကင္ညာ၊တီေမာ၊ခ်ီလီီနဲ႔အိႏၵိယ ေလးနိုင္ငံမွာလုပ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈဆန္းစစ္ျခင္းသုေတသနမွာဆိုရင္ ေက်းလက္အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းက႑မွာသံုးတဲ့ ကုန္ပစၥည္းကြင္းဆက္ေလ့လာျခင္း (commodity value chain analysis)ကို violence chain analysis အျဖစ္အသံုးျပဳျပီးေလ့လာခဲ့တဲ့အတြက္ အံ့ၾသဖြယ္ရလဒ္ေတြရခဲ့တဲ့ သာဓကေတြရွိပါတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာအမ်ိဳးသမီးအၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ (Engaging Men) အမ်ိဳးသားမ်ားတက္ၾကြပါ၀င္ျခင္းကို ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ အင္မတန္ေကာင္းမြန္ျပီး ေရရွည္သေဘာေဆာင္သင့္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားတင္မကပါဘူး အျခားေသာ ဇာတ္ေကာင္မ်ားကိုလည္း ပါတနာေတြအျဖစ္ေဆာင္ရြက္နိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ - ပုဂၢလိကက႑လိုမ်ိဳးေပါ့။ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြ အပါအ၀င္ သူ႔အရပ္ သူ႔ဇာတ္အလိုက္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးလိုမ်ိဳး ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြလည္း ျဖစ္နိုင္တာပါပဲ။

ဒါေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္ ဉာဏ္မီသေလာက္ စဥ္းစားမိတာေလးေတြ တင္ျပတာျဖစ္ပါတယ္။ ပညာရွင္နဲ႔ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ေနသူမ်ားက ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးၾကေစလိုပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြအၾကမ္းဖက္ခံရမႈဟာ အႏွစ္ႏွစ္အလလက ျပႆနာျဖစ္ျပီး ရႈပ္ေထြးတဲ့သေဘာေဆာင္လာတဲ့အတြက္ နည္းသစ္၊ လမ္းသစ္ေတြ အျမဲရွာၾကံျပီး ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ့အတြက္ ရံပံုေငြနဲ႔ေထာက္ပံံ႔မႈေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ရွိဖို႔လိုပါတယ္။ အစိုးရရဲ႔ နိုင္ငံေရးဆႏၵကလည္း အေရးၾကီးပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္၊ ကြ်န္မနဲ႔ အလံုးစံုေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားရဲ႔ ျပင္းျပတဲ့ဆႏၵ၊ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚအၾကမ္းဖက္မႈ ရပ္တန္႔နိုင္မွာေသခ်ာပါတယ္။