Peace and conflict in Myanmar: an interview with Dr Kyaw Thu
ေပါင္းကူး၏ ဒါရိုက္တာ ေဒါက္တာေက်ာ္သူႏွင့္ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းျခင္း An interview with Dr Kyaw Thu, Director of Paung Ku
Forum: What is important for international donors to think about in their support to the peace process in Myanmar?
ဖိုရမ္ - ႏုိင္ငံတကာအလွဴရွင္ေတြအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ ေထာက္ပံ့တဲ့ေနရာမွာ သိထားဖို႔ အေရးႀကီးတဲ့အရာက ဘာပါလဲ ဆရာ။
One important issue is that all things are connected, not just donor support to the peace process. Donors and countries have other programs too. For example, the EU is supporting the Joint Peace Fund and the peace process. They are also funding programs for good governance. And at the same time they are quite secretly negotiating investment agreements and getting freer and upper - handed conditions for companies.
အေရးႀကီးတာတစ္ခုကေတာ့ အားလုံးဟာ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ အလွဴရွင္ေတြရဲ႕ အေထာက္အပံ့ေတြတင္မဟုတ္ပါဘူး။ အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ တျခား ပရိုဂရမ္ေတြလည္း ရွိၾကပါတယ္။ ဥပမာ အီးယူဟာ ေပါင္းစပ္ညွိႏႈိင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရန္ပုံေငြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္တြက္ ေထာက္ပံ့ေပးေနပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေကာင္းမြန္တဲ့ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး (good governance) အတြက္လည္း သူတို႔ေထာက္ပံ့ေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ သူတို႔ဟာ သူတို႕ အီးယူဘက္က ကုမၸဏီေတြအတြက္ ပိုၿပီးလြတ္လပ္၊ ပိုၿပီး အသာစီးရတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးေတြရယူေပးႏုိင္မယ့္ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈသေဘာတူညီမႈေတြကို သိုသုိသိပ္သိပ္နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးေဆြးေႏြးေနၿပီးလုပ္ေဆာင္ေနတာကို သတိထားမိပါတယ္။
It is important for donors to know that people are watching all of their work, not just on peace. For example, Japan govenment is also supporting peace and development projects and at the same same time trying to sell thier clean coal energy which is oppposed by public. China also offers thier support for peace process while thier existing and proposed investment projects are very controversial. There might be clashing goals between investment and peace. They talk about accountability and transparency but that needs to be in all their work.
အလွဴရွင္ေတြအေနနဲ႔ သူတို႔လုပ္ေနတာေတြကို လူေတြကေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္ဆိုတာသိဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥမွာတင္မွမဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ ဂ်ပန္အစိုးရဆိုရင္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြံၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြ အတြက္ ေထာက္ပံ့ေနၿပီး တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေက်ာက္မီးေသြး စြမ္းအင္အတြက္ သန့္ရွင္းတဲ႕ နည္းပညာဆိုျပီး ေရာင္းခ်ဖို႔ လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါက လူထုက ဆန္႔က်င္ေနတဲ့အရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ဆိုလည္း သူတို႔ရဲ႕ လက္ရွိနဲ႕ ေနာက္ထပ္အဆိုျပဳထားတာတဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈ လုပ္ငန္းေတြဟာ အျငင္းပြားစရာေတြရွိေနခ်ိန္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေထာက္ပံ့လိုတယ္ ေျပာေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၾကားမွာ ဆန္႔က်င္ေနတဲ့ ပန္းတိုင္ေတြ ရွိေနႏိုင္ပါတယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ တာဝန္ခံမႈနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကို ေျပာေနၾကေပမယ့္ ဒါေတြကို သူတို႔ရဲ႕ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လိုပါတယ္။
Forum: So what impacts do you think donor support is having?
ဖိုရမ္ - ဒါဆိုရင္ အလွဴရွင္ေတြရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈဟာ ဘယ္လို သက္ေရာက္မႈေတြကိုေပးေနတယ္လို႔ ဆရာျမင္ပါသလဲ။
The way the peace process is happening is kind of promoting military society i.e. recognition of and focus on various armed groups as key decisions makers literally undermining role of ‘political society’ and civil society which are key pillars of democratic society . Donors often talk about the importance of developing relationship between civil society and the state. But a lot of negotiation now is about military-military relations, not civil-military or civil society and state and civil - civil relation i.e. political and civil society relation. Exclusion of political parties and civil society in decision making on funding for peace process and development program is not a good sign for democratic transition and thus need to be included much more.
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ပုံစံက စစ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းကို ျမႇင့္တင္ေပးသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ ဆိုလိုတာက လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြကို အဓိက ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်သူေတြအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ အာရံုထားေနၿပီး ‘ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္း အသိုင္းအဝန္း’ နဲ႔ ‘အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း အသိုင္းအဝန္း' ေတြရဲ႕ က႑ကို တကယ့္ကို ထည့္မတြက္သလို အားနည္းေအာင္လုပ္သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အလွဴရွင္ေတြဟာ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကား ဆက္ဆံေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ျခင္းရဲ႕ အေရးပါမႈကို ေတာ္ေတာ္ေလးေျပာေနၾကေပမယ့္ ခုျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ စစ္တပ္-စစ္တပ္ခ်င္း (လက္နက္ကိုင္အဖြဲအစည္းမ်ားအၾကား ) ဆက္ဆံေရး အေၾကာင္းပဲျဖစ္ေနၿပီး အရပ္ဖက္နဲ႔ စစ္တပ္ ဒါမွမဟုတ္ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ ေနာက္ၿပီး အရပ္ဖက္-အရပ္ဖက္ ခ်င္း ဆက္ဆံေရးအတြက္ မဟုတ္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အစီအစဥ္ေတြအတြက္ ရန္ပုံေငြေထာက္ပံ့ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တဲ့ေနရာမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြကို မထည္သြင္းထားတာဟာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ေျပာင္းမႈအတြက္ ေကာင္းတဲ့ လကၡဏာ တစ္ရပ္မဟုတ္တာေၾကာင့္ ဒါ့ထက္ပိုၿပီး ထည့္သြင္းေပးႏိုင္ဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။
Donors seem to have preconceived ideas ည္း about what the peace process should be like. What they do then is fine-tune the language of stakeholders to fit with their plans rather than changing their plans to fit with what stakeholders actually say.
အလွဴရွင္ေတြမွာက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ဘယ္လိုျဖစ္သင့္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ေတြ ႀကိဳရွိေနၿပီးသားလိုျဖစ္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ သူတို႔လုပ္တဲ့ပုံက ပါဝင္သက္ဆိုင္ေနတဲ့သူေတြတကယ္တမ္းေျပာတဲ့ ေပၚမွာ ကိုက္ညီမႈရွိေအာင္ သူတို႔ရဲ႕ အစီအစဥ္ေတြကို ေျပာင္းလဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ပါဝင္သက္ဆိုင္သူေတြ ေျပာေနတဲ့ဟာေတြကို သူတို႔ရဲ႕ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီလာေအာင္ ဘာသာစကား သံစဥ္ညႇိသလိုျဖစ္ေနတယ္။
There is another practical issue. New programmes working on the ground level and facilitating negotiation around peace takes a lot of people. That is important but donors need to realise that when they employ good people to do this they are often taking them out of civil society groups. So new donor funded programs can actually absorb a lot of local organisation leaders, and leave local groups with less.
ေနာက္ထပ္လက္ေတြ႕က်တဲ့ ကိစၥတစ္ခုရွိေသးတယ္။ ေျမျပင္အဆင့္ကေနၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈေတြျဖစ္ေပၚလာေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ အစီအစဥ္သစ္ေတြဟာ လူေတြအမ်ားႀကီးလိုတယ္။ ဒါဟာ အေရးႀကီးေပမယ့္လို႔ အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ သိနားလည္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့အရာတစ္ခုက သူတို႔အေနနဲ႔ ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ဖို႔အတြက္ လူေတာ္ေတြကို ဝန္ထမ္းခန္႔တဲ့ေနရာမွာ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြထဲကေန ဒီလူေတြို ဆြဲထုတ္ ခန္႔ထားေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလွဴရွင္ေတြ ေထာက္ပံ့ေနတဲ့ အစီအစဥ္သစ္ေတြဟာ ေဒသခံ အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေတာ္ေတာ္ေလး အသုံးျပဳေနၿပီး ေဒသခံ အုပ္စုေတြကို အားနည္းသြားေစေနတယ္။
Forum: What could donors do differently to be more widely accountable in their role in supporting the peace process?
ဖိုရမ္ - ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေထာက္ပံ့တဲ့ေနရာမွာ သူတို႔ရဲ႕ အခန္းက႑ကေန ပိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တာဝန္ခံမႈရွိလာႏိုင္ဖို႔အတြက္ အလွဴရွင္ေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လိုေတြေျပာင္းလဲလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မလဲ။
One things is that there is a lack of communication from donors about what they want to do and what are their analysis on the issues and the actors in the whole landscape.
တစ္ခုက အလွဴရွင္ေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ လုပ္ခ်င္တာနဲ႔ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြေပၚမွာ သူတို႔ရဲ႕ သုံးသပ္ခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ၊ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုလုံးမွာ လုပ္ေဆာင္လႈပ္ရွားသူေတြက ဘယ္သူေတြလဲဆိုတာေတြကို ေဖာ္ျပေျပာဆိုတဲ့ေနရာမွာ အားနည္းေနတယ္။
The indepedent media like private newspapers and TVs like DVB and Irrawady can be best used to effectively inform the public about donors' programs and accountability.
အလွဳရွင္ေတြအေနနဲ႕ သူတို႔ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြနဲ႕ တာဝန္ယူမွဳေတြကို ပုဂၢလိက သတင္းစားေတြနဲ႕ DVB ဧရာဝတီလို လြတ္လပ္တဲ႕ မီဒီယာေတြကေနတဆင့္လဲ ျပည္သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသိေပးလို႕ ရပါတယ္
I understand that some things are confidential in peace negotiation but they could do a lot more to be open about what they are thinking and what is happening and lesson learns at different levels . They can simply do it through Facebook which is one of the most accessible and interactive communication among ordinary citizens these days like some govenment institutions and Embassies have been trying. And the indepedent media like private newspapers and TVs like DVB and Irrawady can be best used to effectively inform the public about donors' programs and accountability.
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးရာမွာ တစ္ခ်ဳိ႕အရာေတြက လွ်ဳိ႕ဝွက္ထိန္းသိမ္းထားရမယ့္ အရာေတြဆိုတာကို နားလည္ေပမယ့္ သူတို႔အေနနဲ႔ သူတို႔ဘာေတြစဥ္းစားေနသလဲ၊ ဘာေတြျဖစ္ေပၚေနသလဲ ဆိုတာနဲ႔ ေနာက္ၿပီး တစ္ဆင့္ခ်င္းစီအလိုက္ သင္ယူရရွိတဲ့သင္ခန္းစာေတြအေၾကာင္းကို ခုထက္အမ်ားႀကီးပိုၿပီး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ရွိေအာင္ လုပ္လို႔ရပါတယ္။ ခုေခတ္မွာ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ သံရုံးေတြက လုပ္ေဆာင္ေနၾကသလို သာမန္ ျပည္သူေတြၾကားမွာ လက္လွမ္းအမီႏိုင္ဆုံးနဲ႔ အျပန္အလွန္အဆက္သြယ္ႏိုင္ဆုံးျဖစ္ေနတဲ့ Facebook ေပၚကေနပဲ ဒါကို လုပ္ေဆာင္လို႔ရေနပါၿပီ။ အလွဳရွင္ေတြအေနနဲ႕ သူတို႔ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြနဲ႕ တာဝန္ယူမွဳေတြကို ပုဂၢလိက သတင္းစားေတြနဲ႕ DVB ဧရာဝတီလို လြတ္လပ္တဲ႕ မီဒီယာေတြကေနတဆင့္လဲ ျပည္သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသိေပးလို႕ ရပါတယ္
Forum: Thankyou
ဖိုရမ္ - ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။