The “L” word: Localisation in Myanmar L စကားလံုး - ျမန္မာျပည္အတြင္း ေဒသတြင္းအေျခအေနႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာေ

This is the first part of the Forum’s interview with Matt Desmond. Matt is an Organisation Development consultant. He has worked with a number of Myanmar CSOs on addressing the organisational demands of more localised aid. Matt has also worked with international donors who are implementing localisation processes.

PKF: Are you an expert on localisation? Absolutely not! One, I am not local. Two, I only hear a small sample of local perspectives. Three, my eyes water at all the new papers and studies, and the many competing understandings of what it is we are all trying to achieve. I am not surprised there is a lot of confusion within both local and international organisations.

PKF: So how do you begin the OD process with Myanmar organisations? I am a great believer in starting from two first principles: What do we mean by localisation? Why do we think it is a good thing? The answers can be quite different for different organisations, but they are the guiding stars for what follows. Local organisations often gloss over these first principles and then lose their direction further down the localisation road.

PKF: What understandings of localisation do you hear in Myanmar civil society? I first heard the “L” word in a civil society meeting in Yangon in October 2006. It meant that development must be locally-led. There was an implied principle that rights-holders, or marginalised people, should be in charge of the decisions affecting their lives, but this was not often stated explicitly. Sometimes it seemed that “locally-led” might mean led by local CSOs.

At the beginning, the “L” word was applied to community development programmes. By the end of August 2008, civil society groups witnessed, often in horror, the “internationalisation” of the Cyclone Nargis response. Since that time, localisation has been used for all forms of programming.

I think these two points help to explain the misunderstandings and tensions between international and local agencies in Myanmar since 2016. Firstly, localisation was a hot topic in civil society ten years before the Grand Bargain. Secondly, when many civil society leaders talk about localisation, they are not making the international distinction between humanitarian and development programmes.

PKF: Can you say more about the differences in local and international perspectives. At the end of a localisation workshop in May, one CSO participant spoke of her puzzlement. “It seems that CSOs are the target, and internationals are the “doers” (agents) of localisation. But how can you localise something that’s already local? This doesn’t make sense.”

All of the literature tells us that the current localisation process is almost entirely led by internationals. This is the polar opposite of the Myanmar perspective that localisation means locally-led.

Many civil society people tell me that implementation of the Grand Bargain is actually an “internationalisation” process. If CSOs look like and behave like international agencies, then they might expect an increased share of funding and leadership. This is very unfortunate.

ICVA is an INGO organisation that is prominent in the localisation process. They state “Localisation creates an opportunity to examine and improve the structure and functions of the entire (humanitarian) system.” Our common goal is to reinvent international aid, not to put a brown face on the current system.

ယခုေဆာင္းပါးသည္ မတ္ဒက္စမြန္ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးပထမပိုင္းျဖစ္သည္။ မတ္သည္ အဖြဲ႔အစည္းဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ခံျဖစ္ကာ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္းရွိ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ေဒသႏွင့္ ကိုက္ညီစြာကူညီေထာက္ပံ့မႈျပဳႏုိင္ရန္ အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္မ်ား ျဖည့္ဆည္းႏိုိင္ရန္ ကူညီလ်က္ရွိသည္။ ၄င္းအေနျဖင့္ ေဒသတြင္းအေျခအေနႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာေဆာင္ရြက္သည့္ျဖစ္စဥ္တြင္ (localisation process) တြင္ပါ၀င္ေနေသာ ႏုိင္ငံတကာ အလွဴရွင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္လည္း အလုပ္လုပ္ခဲ့ ပါသည္။

PKF: ေဒသတြင္းအေျခအေနႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာေဆာင္ရြက္ျခင္း (localisation) နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ကြ်မ္းက်င္သူ လို႔ သတ္မွတ္ႏုိင္လား? ဘယ္ျဖစ္ႏိုင္မလဲ။ ပထမအခ်က္က ကြ်န္ေတာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံသားမဟုတ္ဘူး။ ဒုတိယအခ်က္က ကြ်န္ေတာ္အေနနဲ႕ ျမန္မာႏို္င္ငံထဲက အျမင္တခ်ိဳ႕ေလာက္သာၾကားဖူးတယ္။ တတိယအခ်က္ ကေတာ့ သတင္းစာေတြ၊ သုေတသနေတြအျပင္ ဘာကိုရေအာင္လုပ္ေနတာလဲဆိုတဲ့ နားလည္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ အၿပိဳင္ရွိေနတာေတြျမင္ရ၊ဖတ္ရေတာ့ ကြ်န္ေတာ္မ်က္စိေတာင္နာလာတယ္။ အဲဒီလိုဆိုေတာ့ ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္းနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြၾကား စိတ္ရႈပ္ေထြးစရာျဖစ္လာတာေတာ့ သိပ္မအံ့ၾသေတာ့ ပါဘူး။

PKF: ျပည္တြင္းအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းဖြံ႕ၿဖိဳးမႈျဖစ္စဥ္အတြက္ ဘယ္လိုစပါသလဲ? ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႕ ပထမဆံုး မူႏွစ္ခ်က္နဲ႕ စရမယ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႕အေနနဲ႕ Localisationဆိုတာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဘယ္လိုအဓိပၸယ္ဖြင့္ဆိုတာလဲ? ဘာေၾကာင့္ဒါကို လုပ္ေကာင္းတယ္ထင္တာလဲ? အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခ်င္းစီအတြက္ အေျဖမတူက်ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြက ကြ်န္ေတာ္တို႕အတြက္ လမ္းျပၾကယ္ေတြလို ျဖစ္တယ္။ ျပည္တြင္းအဖြဲ႕အစည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီပထမ မူႏွစ္ခ်က္ကို အေပၚယံပဲသေဘာထားၿပီး တကယ့္ ေရွ႕ေလ ွ်ာက္ localisation လမ္းေလ ွ်ာက္က်တဲ့အခါ ဦးတည္ခ်က္ ေပ်ာက္သြားက်တယ္။

PKF: ျမန္မာအရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားၾကားမွာ localisation အေပၚ ဘယ္လိုနားလည္မႈေတြရွိက်တယ္လို႔ ၾကားသလဲ? ကြ်န္ေတာ္ ဒီ Lနဲ႕စတဲ့စကားလံုးကို ေအာက္တိုဘာ ၂၀၀၆ေလာက္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာလုပ္တဲ့ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းအစည္းအေ၀းမွာ စၾကားျဖစ္တယ္။ အဲဒီတုန္းက ဘယ္လိုအဓိပၸယ္နဲ႕ လည္းဆိုေတာ့ ဖြံ႕ျဖိဳးေရး သည္ ေဒသမွဦးေဆာင္ရမယ္ေပါ့။ စကားလံုးနဲ႕ တြဲပါေနတဲ့ မူအရဆိုရင္ အခြင့္အေရးရထိုက္သူေတြ၊ ဖယ္က်င္ခံရသူေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ လူေနမႈဘ၀အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္ႏုိင္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္တာမွန္သမွ်အတြက္ ဦးေဆာင္ေနသင့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို အၿမဲတမ္းရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေျပာေနဘူး။ တခါတေလ လူေတြထင္ေနတာ ေဒသက ဦးေဆာင္တယ္လို႕ေျပာရင္ ျပည္တြင္း အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ဆိုလိုတယ္လို႔ထင္တယ္။

ပထမပိုင္းမွာတုန္းက L စကားလံုးကို ရပ္ရြာအေျချပဳဖြံ႕ျဖိဳးေရးအစီအစဥ္ေတြအတြက္ သံုးက်တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းကာလ ၂၀၀၈ ၾသဂုတ္လမွာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ ေၾကာက္ခမန္းလိလိကို ႏိုင္ငံတကာဆန္တဲ့ နာဂစ္ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို ၾကံဳေတြ႕ခဲ့က်ရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီး localisation ကို စီမံခ်က္အမ်ိဳးအစားအားလံုးအတြက္ စတင္အသံုးျပဳလာက်တယ္။

ကြ်န္ေတာ္ထင္တာေတာ့ အေပၚကႏွစ္ခ်က္က ၂၀၁၆ေလာက္ကစၿပီး ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္းေတြၾကား နားလည္မႈလြဲတာ၊ တင္းမာတာေတြကို နားလည္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးတယ္ျမင္ တယ္။ ပထမအခ်က္အေနနဲ႕ localisation ဆိုတာ Grand Bargain သေဘာတူညီခ်က္ မေပၚခင္ဆယ္စုႏွစ္ၾကာကတည္းက အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြၾကား ေပၚျပဴလာျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေခါင္းစဥ္တခု ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယတစ္ခ်က္က အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေခါင္းေဆာင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား localisation အေၾကာင္းေျပာက်တဲ့အခါ သူတို႔အေနနဲ႕ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ေရးနဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးအစီအစဥ္ေတြကို ႏုိင္ငံတကာလိုခြဲျခားမေျပာပဲ တခုတည္းျခံဳငံုေျပာတယ္။

PKF: အဲဒီေတာ့ ျပည္တြင္းနဲ႕ႏုိင္ငံတကာၾကား သေဘာထားမတူတာေလးေတြနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ပိုေျပာျပ ပါလား? ေမလတုန္းက လုပ္ခဲ့တဲ့ localisation ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးမွာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းက ပါ၀င္သူတစ္ေယာက္ က သူ႔အတြက္ ပေဟဌိျဖစ္ေနတာတခုကို ေျပာျပပါတယ္။ “ကြ်န္မျပန္သံုးသပ္ၾကည့္ေတာ့ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕ အစည္းေတြက ပစ္မွတ္ေတြျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္ ႏုိင္ငံတကာဇာတ္ေကာင္ေတြက်ေတာ့ localisation လုပ္ေဆာင္သူေတြျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသတြင္းျဖစ္ျပီးသားအရာေတြကို localise ဘယ္လိုလုပ္မွာ လဲ? ဒါကအဓိပၸယ္မရွိဘူးေလ။”

သုေတသနစာတမ္းေတြဖတ္ၾကည့္ေတာ့လည္း လက္ရွိlocalisation ျဖစ္စဥ္အားလံုးလိုလိုကို ႏုိင္ငံတကာက ဦးေဆာင္ေနတာကိုေတြ႕ရတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒါက ျမန္မာဘက္ကျမင္သလို localisation ဆိုတာ ျပည္တြင္းက ဦးေဆာင္ရမယ္ဆိုတဲ့ အျမင္နဲ႕တျခားစီပဲေလ။

အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းကလူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကြ်န္ေတာ့္ကိုေျပာတာက Grand Bargain သေဘာတူညီခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တာက တကယ္ေတာ့ ႏုိင္ငံတကာဆန္တဲ့ျဖစ္စဥ္ပဲလို႕ ေျပာက်တယ္။ တကယ္လို႔ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြက နိုင္ငံတကာေအဂ်င္စီေတြလိုမ်ိဳး ပံုစံတူေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူတို႔အေနနဲ႕ ရံပံုေငြပိုရမယ္၊ ဦးေဆာင္မႈ ပိုလုပ္ႏိုင္မယ္ထင္ရင္ထင္လိမ့္မယ္။ ဒီလိုသာ ဆိုရင္ေတာ့ ကံဆိုးျခင္းပဲ။

ICVA ဆိုတဲ့ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းက localisation ျဖစ္စဥ္ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ နာမည္ၾကီးတယ္။ သူတို႔ေျပာတာက “Localisation ျဖစ္စဥ္က လူသားျခင္းစာနာကူညီေထာက္ပံ့ေရးစနစ္တခုလံုးကို ျပန္သံုးသပ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕စနစ္တည္ေဆာက္ပံု၊ လုပ္ငန္းစဥ္တိုင္းကို ပိုေကာင္းေအာင္လုပ္ႏုိင္ဖို႔ အခြင့္အေရး ဖန္တီးႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။” ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ တူညီတဲ့ ပန္းတိုင္က ႏုိင္ငံတကာအကူအညီေတြကို ျပန္လည္ အသစ္ပံုေဖာ္ဖို႔ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသနဲ႕ပံုစံတူေအာင္ဆိုၿပီး "အညိဳေရာင္မ်က္ႏွာျဖစ္ေအာင္"လုပ္ၿပီး အေပၚယံပဲ လက္ရွိစနစ္ကို ေၿပာင္းဖို႕မဟုတ္ပါဘူး။

Photo credited to http://www.partly-sunny.com/think-local.html